Damai di bumi

Vrede op aarde

De bevolking op de Indonesische eilanden is overwegend islamitisch. Echter er worden ook andere religies belijd. Zo is het hindoeïsme de belangrijkste geloofsovertuiging op Bali, en vormt Tana Toraja met zijn ca. 500.000 inwoners (totaal aantal inwoners ca. 6 miljoen) een christelijke minderheid binnen het overwegend islamitische Sulawesi. In Tana Toraja kent het christelijke geloof ook nog elementen uit het oorspronkelijke animisme, zichtbaar in de ceremoniën, zoals de begrafenisceremonie. Ambon kent een islamitisch noorden en een christelijk zuiden. Als toerist krijg ik van de geloofsovertuigingen en de uitingen hiervan het een en ander mee.  

Toen wij vanuit Bali op Sultan Hasanuddin airport Makassar arriveerden overviel het mij dat er zoveel vrouwen 'in vol ornaat' gesluierd rondliepen. In mijn driekwart broek en T-shirt met korte mouwen voelde ik mij bijna een beetje ongemakkelijk, terwijl ik ook weer niet het idee had dat de vrouwen noch de mannen vreemd naar ons opkeken. Ik keek wel vreemd naar hen.

Als wij later in Makassar 'respectvol gekleed' op straat lopen en ik behoorlijk loop te zweten kijk ik met bewondering naar de gesluierde vrouwen. Alleen al bij de aanblik van de sluier, shirt met lange mouwen eronder en een gewaad tot op de enkels, krijg ik het nog warmer. Als ik dan ook nog aan mijn 'opvliegers' denk en mijn laagjespolicy (ik kan nu niets uittrekken!) krijg ik het helemaal benauwd. Aan de andere kant vind ik het ook wel een komisch gezicht om een modern gesluierde vrouw(zonder gewaad, maar met lange broek/rok en sluier), met helm over de sluier op de scooter te zien toeren. Ik hoop voor de vrouwen dat de wind om hun oren, naast een wapperende sluier ook wat verkoeling brengt.   

In Tana Toraja ben ik geraakt door de vanzelfsprekendheid van het door elkaar lopen van animistische tradities en het christelijk geloof. Animisme en christendom gaan hand in hand. De mensen in Tana Toraja zijn trotse mensen en zullen niet zomaar hun tradities en geloof verloochen, hoewel zij een minderheid vormen in Zuid Sulawesi. De verschillen tussen de moslim- en de Torajacultuur leveren af en toe wel onvrede op. Zo vertelt onze gids Lapender, zelf afkomstig uit Tana Toraja, over een incident wat plaats vond in 2013. Een bugisman (moslim) die zelf zijn vinger afsneed en hiervan de schuld gaf aan een man uit Tana Toraja veroorzaakte grote rellen in de regio. Rondtoerend zien wij hier en daar kerstbomen staan, gemaakt van alung alung (palmblad). 

Na ons bezoek aan Tana Toraja rijden wij door het Bugisland naar het zuiden . De moslim Bugis vormen de grootste van de 3 etnische groepen in het zuiden van Sulawesi. De grens tussen beide gebieden is opmerkelijk, van het ene op het andere moment zijn de huizen anders, de mensen anders en het geloof anders. De mensen zijn minder open en laten bij mij een gelaten indruk achter. In elke kampong zien en horen wij een moskee. Het valt ook op dat er veel nieuwe moskeeën worden gebouwd. Deze zijn groot en mooi t.o.v. de vaak schamele, traditionele huizen op palen van de bevolking. De houding van de mensen, de sluiers van de vrouwen en de oproep van de muezzin in de minaret ervaar ik als vrijheidsbeperking. Ik vind de oproep zelfs indoctrinerend. Ik vraag mij af hoe ik het zou ervaren als ik onderdeel van de gemeenschap zou zijn en ik door de muezzin 5x per dag wordt opgeroepen. 

Op het oorspronkelijk christelijke Ambon zien wij in Ambonstad moslims en christenen vriendschappelijk met elkaar omgaan. Zij zitten gezamenlijk in het cafe aan een kopje koffie of ondernemen activiteiten met elkaar. Toch horen wij ook hier over onderlinge strijd. Soms slaat de vlam in de pan en vliegen beide groepen elkaar in de haren. Voor het laatst in 2012 toen een handjevol mensen van beide groepen stenen en flessen naar elkaar gooiden. De meeste stenen en flessen misten overigens hun doel. Alle andere bewoners gingen gewoon door met hun leven, aldus de 'Lonely Planet'. Lopend door de straten van Kota Ambon, ofwel Ambonstad zien wij kerstbomen, gewoon op de doorgaande weg staan. 's Avonds zijn de kerstbomen mooi verlicht, de auto's en scooters rijden eromheen. De verlichtte bomen fleuren de veelal stoffige en rommelige, maar wel gezellige straten een beetje op.  

Als wij in een warm kantoortje zitten om onze tickets voor de boot naar Banda Neira te boeken lopen de druppels zweet in mijn decolleté. Als ik mij waaiertje voor de zoveelste keer pak hoor ik op de achtergrond, in het Indonesisch: "Silent night, holy night" en "I am dreaming of a white Christmas." De kerstdagen komen eraan. Nu staat Kerst bekend als een feest van o.a. vrede, hoop, saamhorigheid en gezelligheid. Ik hoop dat de Indonesiërs zich hierdoor zullen laten inspireren. 

N.B. Over het Hindoeïsme op Bali met zijn duizenden tempels, ceremoniën en dagelijkse offers heb ik nog helemaal niet gesproken. Hier kom ik op terug.